Μπορεί να περνάμε από μπροστά του αρκετά συχνά, μιας και βρίσκεται σε μια από τις κεντρικότερες οδούς του κέντρου της Θεσσαλονίκης, στην οδό Βενιζέλου, όμως πόσα πράγματα γνωρίζουμε για την ιστορία και τη λειτουργία του;
Ο λόγος για το Μπεζεστένι, το οποίο είναι ένα από τα new entries στο φετινό Open House, στον θεσμό των αρχιτεκτονικών ξεναγήσεων που πραγματοποιούνται στην πόλη μια φορά το χρόνο για ένα Σαββατοκύριακο, μετατρέποντάς την σε ένα ανοιχτό μουσείο.
Η μεγάλη αγορά υφασμάτων της πόλης, το Μπεζεστένι, με τους γνωστούς του τρούλους, έχει μακρά ιστορία που ξεκινά ήδη από τον δέκατο πέμπτο αιώνα. Είναι ένα Οθωμανικό μνημείο το οποίο κτίστηκε επί Σουλτάνου Μεχμέτ Β' και βρίσκεται στη συμβολή των οδών Βενιζέλου και Σολωμού.
Το Μπεζεστένι προέρχεται από μια τούρκικη λέξη που σημαίνει ύφασμα (Μπεζεστέν), ενώ μπεζεστιάν στα Περσικά σημαίνει αγορά υφασμάτων. Μπεζεστένια γενικά θεωρούνται οι κλειστές αγορές που συναντάμε σε πολλές πόλεις της οθωμανικής επικράτειας χωρίς αυτό να είναι απόλυτο. Στο Μπεζεστένι πωλούνταν πολύτιμα αντικείμενα, όπως μεταξωτά υφάσματα και χρυσά αντικείμενα πολλές φορές, ενώ εκεί προστατεύονταν σημαντικά έγγραφα και καθορίζονταν οι ισοτιμίες των νομισμάτων. Κάποια στιγμή έφτασε να στεγάζει 130 καταστήματα, με την μορφή πάγκων. Στα τέλη του 19ου αιώνα η αγορά άρχισε να χάνει την αίγλη της και έφτασε στο σημείο να έχει παρακμάσει τόσο πολύ ώστε να πωληθεί στην Εβραίική κοινότητα έναντι 100 χρυσών λιρών.
Το 1917 με την μεγάλη πυρκαγιά το Μπεζεστένι διασώθηκε λόγω του υλικού κατασκευής του (πέτρα), ενώ στον σεισμό του 1978 το κτίριο υπέστη καθίζηση και έγειρε ελάχιστα με αποτέλεσμα να χρειαστεί εργασίες συντήρησης για να είναι και πάλι λειτουργικό. Αργότερα δημιουργήθηκε μια μεταλλική εξέδρα στο «πατάρι» του κτιρίου, χώρος που χρησιμοποιείται για εκθέσεις και άλλες δράσεις.
Τα καταστήματα που λειτουργούν σήμερα στο Μπεζεστένι διατηρούν -αν και όχι απόλυτα- την λειτουργία που ξεκίνησε πριν 500 χρόνια. Υπάρχουν δηλαδή υφασματάδικα, καταστήματα με κουμπιά και κορδέλες, ενώ λειτουργεί και τυπογραφείο.
Η δομή του
Εξωτερικά, ένα μπεζεστένι έχει πολύ συγκεκριμένη δομή. Πρόκειται για ορθογώνια κτίρια που έχουν ζυγό αριθμό τρούλων. Στην συγκεκριμένη περίπτωση, το Μπεζεστένι της Θεσσαλονίκης έχει 6 τρούλους. Στην μέση κάθε πλευράς του κτιρίου συναντούμε από μια πύλη, σύνολο δηλαδή τέσσερις. Αυτή που έχει τον πιο σημαντικό χαρακτήρα είναι η πύλη που βρίσκεται επί της Βενιζέλου. Εσωτερικά, οι θόλοι είναι πλινθόκτιστοι και κάθε θόλο κοσμεί ένα πέτρινο λευκό λουλούδι.
Μαρία Κουζούφη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου